Thomas Lampert
Thomas Lampert
Valeria Plouda
Valeria Plouda

Über den Einsatz der Sprache im wirtschaftlichen Alltag

Linard Martinelli (prüma part) Wir leben in einer zweisprachigen Region. Nun, genau genommen nicht ganz! Samnaun ist eine deutschsprachige Gemeinde. Die übrigen Gemeinden der der Regiun Engiadina Bassa / Val Müstair sind romanische Gemeinden – an und für sich simpel

Seit 1996 ist für die heutigen Gemeinden Valsot, Scuol und Zernez ein interkommunales Abkommen in Kraft, dass diese Gemeinden dazu anhält, dies auch durchzusetzen. I’l rom da lur publicaziuns fana quai bain. Ma star süls peis ad affarists, quai nu fa ingün jent! Eu n’ha dumandà a duos dittas, chi resguardan tenor mai bain la lingua rumantscha.

Che es la motivaziun per dovrar rumantsch ill’economia?

Thomas Lampert da la Fuschina Guarda (FG): Eu sun ün tip chi ha jent differentas linguas. In quista regiun nu’s douvra ill’economia be rumantsch e tudais-ch, però, cun giasts, eir suvent l’inglais, il talian obain frances. Da discuorrer culs cliaints sur dad ün lavur in rumantsch es suvent plü simpel sco in tudais-ch, causa il rumantsch ha otras pussibiltats da formular. Tanteraint, cur chi vegn lura plü abstract, as maisda il tudais-ch listess darcheu laint….

Valeria Plouda da la Marangunaria Beer (MB): Il rumantsch es la lingua principala da nossa regiun. Perquai esa per no cler, cha no fain adöver dal rumantsch là ingio chi’d es pussibel. Però id eir üna realtà, chi nu va be cul rumantsch.

Ingio dovrais vus dapertuot il rumantsch in vos affar?

MB: Illa part administrativa provaina da dovrar il rumantsch là ingiò chi fa sen. Scha no publichain per exaimpel üna glista da predschs be per rumantsch nu vegn quella incletta da tuot la glieud, schi’s tilla fa in tuottas duos linguas es quai plüchöntsch cumplichà e pac survisibel, perquai vaina decis da laschar quella be in tudais-ch. Ils quints e la correspundenza però faina be per rumantsch, fögls volants ed infuormaziuns generalas percunter biling. La reclama ed inserats faina pel solit be per tudais-ch per ragiundscher plü blera glieud sco pussibel.

Plü inavant es il rumantsch sco eir il tudais-ch in nossa firma la lingua da minchadi.

FG: In discuors cun cliaints, tanteraint illa scolaziun da giarsuns, causa chi’d es listess amo plü cler per ün giuven da saidesch ons. Eir scha la lingua ufficiala da scolaziun füss tudais-ch.

Es quai per vus plüchöntsch ün avantag o ün dischavantag?

FG: Illa scolaziun esa ün avantag. I’s po explichar in duos different möds; uschea vegna suvent plü cler pel giarsun. In discuors cun cliaints esa plü o main listess.

MB: Eu nu vez quai ne sco avantag ne sco dischavantag. Id es simplamaing nossa lingua.

Co reagischa la cliantella sün tant rumantsch?

MB: Insè vaina d’inrar ün rebomb, però scha, lura pel solit ün positiv.

FG: Normalmaing suna bunas. Oter scha duos trais different affarists (p.ex. ün falegnam, ün mürader ed eu) sun pro ün cliaint chi nu sa rumantsch. Cur cha nus discurrissan tanter da nus lura rumantsch, ed il cliaint nun inclegia, nun esa agreabel per el / per ella. Ma quai stess esser, tenor mai, cler, chi nu’s fa.

Weitere Fragen und Antworten in der Juli Ausgabe.

Das könnte Sie auch interessieren